رابرت وایز
Robert Wise
رابرت ارل وایز ۱۰ سپتامبر ۱۹۱۴–۱۴ سپتامبر ۲۰۰۵ کارگردان، تدوین‌گر، صداپرداز و تهیه‌کننده آمریکایی بود. او به‌خاطر کارگردانی فیلم‌های اشک‌ها و لبخندها (۱۹۶۵) و داستان وست‌ساید (۱۹۶۱) دو بار برنده جایزه اسکار بهترین کارگردانی شد. او همچنین برای تدوین فیلم همشهری کین (۱۹۴۱) نامزد جایزه اسکار بهترین تدوین فیلم و برای کارگردانی و تهیه‌کننگی فیلم دانه‌های شن (۱۹۶۶) نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم شده بود.
وایز در ساخت فیلم در سبک‌های گوناگون مانند علمی-تخیلی، درام اجتماعی و تاریخی موفق بود. اما آنچه بیشتر باعث شهرت او شد، آثار موزیکال او یعنی فیلم‌های آوای موسیقی (که در ایران با نام اشک‌ها و لبخندها نمایش داده شد) و داستان وست‌ساید بود که دومی را با همکاری جروم رابینز هنرمند مشهور آمریکایی کارگردانی کرد.
رابرت ارل وایز در سال ۱۹۱۴ در وینچستر، ایندیانا زاده شد. او از سال ۱۹۳۵ در استودیوی RKO به‌عنوان تدوین‌گر صدا مشغول به کار شد و پس از مدتی تدوین فیلم را نیز انجام داد. مهم‌ترین کارهای او در این عرصه، تدوین دو فیلم از آثار اورسن ولز، یکی فیلم مشهور تاریخ سینما همشهری کین (۱۹۴۱) و دیگری امبرسون‌های باشکوه (۱۹۴۲) بودند. تدوین همشهری کین، نامزدی او را برای جایزه اسکار در سال ۱۹۴۱ به‌همراه داشت. موفقیت او در تدوین و نیز اتفاقی که باعث نیمه‌کاره ماندن فیلم کارگردانی دیگر شده بود و او ساخت آن را ادامه داد، باعث شد او وارد دنیای کارگردانی شود.
وایز در کارگردانی نیز موفق بود و ژانر مختلفی را آزمود. درام مشهور می‌خواهم زنده بمانم در سال ۱۹۵۸، موفقیت بزرگی برای او به‌شمار می‌رفت. در سال ۱۹۶۱ فیلم موزیکال داستان وست‌ساید را که اقتباسی آزاد از نمایش‌نامه رومئو و ژولیت بود، به همراه جروم رابینز کارگردانی کرد و با این اثر توانست جایزه اسکار بهترین کارگردانی را که با ۹ اسکار دیگر همراه بود، به‌طور مشترک با رابینز به‌دست‌آورد. اشک‌ها و لبخندها (۱۹۶۵) دیگر اثر شاخص او بود که جایزه اسکار بهترین کارگردانی را بار دیگر نصیب او کرد. این فیلم پرفروش در مجموع برنده پنج جایزه اسکار شد. وایز تا سال ۲۰۰۰ بیش از چهل فیلم ساخت.
فیلم‌شناسی
کارگردان و تهیه‌کننده
مادموازل فی‌فی (۱۹۴۴)
نفرین مردم گربه‌ای (۱۹۴۴)
ربایندگان اجساد (۱۹۴۵)
بازی مرگ (۱۹۴۵)
دادگاه جنایی (۱۹۴۶)
متولد شده برای کشتن (۱۹۴۷)
خون روی ماه (۱۹۴۸)
رازی در مکزیکو (۱۹۴۸)
صحنه‌سازی (۱۹۴۶)
سه راز (۱۹۵۰)
دو پرچم به سوی غرب (۱۹۵۰)
روزی که زمین از حرکت ایستاد (۱۹۵۱)
خانه‌ای در تلگراف هیل (۱۹۵۱)
چیزی برای پرنده‌ها (۱۹۵۲)
شهر اسیر (۱۹۵۲)
بازگشت به بهشت (۱۹۵۳؛ تهیه‌کننده)
چنان بزرگ (۱۹۵۳)
مقصد گوبی (۱۹۵۳)
موش های صحرا (فیلم) (۱۹۵۳)
ملتزمین (۱۹۵۴)
کسی آن بالا مرا دوست دارد (۱۹۵۶)
ستایش از یک مرد بد (۱۹۵۶)
هلنِ تروا (۱۹۵۶)
این می‌توانست همان شب باشد (۱۹۵۷)
آهسته و عمیق بران (۱۹۵۸)
می‌خواهم زنده بمانم (۱۹۵۸)
به فردا امیدی نیست (۱۹۵۹)
داستان وست‌ساید (۱۹۶۱) (کارگدانی به همراه جروم رابینز و تهیه‌کننده)
الاکلنگ دو نفره (۱۹۶۲)
در چنگ ارواح (۱۹۶۳؛ کارگردان و تهیه‌کننده)
اشک‌ها و لبخندها (۱۹۶۵؛ کارگردان و تهیه‌کننده)
دانه‌های شن (۱۹۶۶؛ کارگردان و تهیه‌کننده)
ستاره! (۱۹۶۸)
قضیه اندرومدا (۱۹۷۱؛ کارگردان و تهیه‌کننده)
دو آدم (۱۹۷۳؛ تهیه‌کننده)
هیندنبورگ (۱۹۷۵)
اودری رُز (۱۹۷۷)
پیشتازان فضا: فیلم سینمایی (۱۹۷۹)
خردمندی (۱۹۸۶؛ تهیه‌کننده)
پشت بام‌ها (۱۹۸۹)
کودن‌ها (۱۹۹۶؛ بازیگر)
توفانی در تابستان (۲۰۰۰)
تدوین‌گر
مهم‌ترین فیلم‌هایی که وایز تدوین‌گر آنها بوده‌است:
مادر مجرد (۱۹۳۹)
دختر خیابان پنجم (۱۹۳۹)
گوژپشت نوتر دام (۱۹۳۹)
همسر دلخواه من (۱۹۴۰)
رقص، دختر، رقص (۱۹۴۰)
همشهری کین (اورسن ولز) (۱۹۴۱)
شیطان و دنیل وبستر (۱۹۴۱)
خانواده اشرافی امبرسن (اورسن ولز) (۱۹۴۲)
بمب‌انداز (۱۹۴۳)